Cloudcomputing is overal. Handige diensten, (zakelijke) applicaties, gedeelde bestanden en andere gegevens staan online voor je klaar. Oftewel, je kunt er waar en wanneer je maar wilt bij. Zeker organisaties hebben veel baat bij werken in de cloud. Meerdere mensen kunnen er samenwerken en het is eenvoudiger om werkplekken en zakelijke applicaties te beheren. Maar hoe werkt de cloud eigenlijk? En hoe kan cloudcomputing jouw organisatie slimmer maken?
Wat is cloud computing?
De meeste mensen hebben met cloudcomputing te maken via online diensten. Iedereen is bekend met streamingdiensten voor films en series. Maar ook je (zakelijke) email of videogesprekken lopen via cloud servers. Alle gegevens die je daarvoor gebruikt, gaan naar en komen van servers die in clusters staan en zo datacenters vullen. 'In de cloud' is een mooie manier om aan te geven dat data ergens op aarde op een server staan die is verbonden met het internet. Zolang je een internetverbinding hebt, kun je bij die bestanden en applicaties.
Bedrijven zetten de cloud in om de bedrijfsvoering gemakkelijk met applicaties en diensten te ondersteunen. Dankzij cloudoplossingen kunnen ze klanten beter bedienen, gegevens veilig opslaan, eigen netwerken onderhouden en ga zo maar door. Door te kiezen voor cloudoplossingen kunnen bedrijven zonder investering in eigen hardware veel meer met computers doen. Op basis van abonnementen bij cloudserviceproviders halen ze de gewenste digitale ondersteuning snel in huis. Het is eenvoudig om cloudoplossingen in gebruik te nemen en de dienstverlener neemt veel zorgen uit handen.
Dankzij cloudcomputing kunnen organisaties IT-diensten op een slimmere manier beheren. Door een flink deel van de IT-infrastructuur uit handen te geven, kunnen nieuwe applicaties en mogelijkheden bijna meteen benut worden. Clouddiensten zorgen voor de geavanceerde hardware of zelfs de infrastructuur en het bijkomende onderhoud. Dat scheelt je als klant flink wat investeringen. Gaat jouw bedrijf ineens groeien? Dan kun je via jouw cloudleverancier snel opschalen. Jouw organisaties kan zo sneller reageren op veranderingen.
Medewerkers kunnen via de cloud eenvoudiger samenwerken. Gegevens en applicaties die jouw organisatie gebruikt, staan in de cloud. Dat maakt het eenvoudig om snel bestanden te delen binnen een team. Is er een extra toepassing nodig, dan is die gemakkelijk toe te voegen. Omdat bestanden en applicaties delen corebusiness is voor de cloud, is ook de beveiliging goed geregeld. Met de juiste inzet kun je veilig aan de slag; zelfs als je met gevoelige informatie werkt.
Hoe werkt cloud computing?
Cloudcomputing bestaat grofweg uit drie onderdelen:
- De servers, databases en applicaties bij de cloudserviceprovider.
- De laptops, smartphones of andere devices waarmee de klant werkt.
- De infrastructuur waarmee de internetverbinding tussen de twee partijen tot stand gebracht wordt.
De cloud service provider
De cloudserviceprovider heeft één of meerdere eigen datacenters (of huurt ruimte in een gedeelde omgeving). In die datacenters staan servers, opslagapparaten en alle benodigde randapparatuur om deze met internet te verbinden. Servers zijn krachtige computers die via internet (of een netwerk) door meerdere partijen tegelijk te gebruiken zijn. Servers zorgen dat je browser websites kan ophalen, ontvangen en verzenden je e-mail en maken iedere andere denkbare online dienst mogelijk. Drie belangrijke activiteiten die via servers lopen zijn webhosting, bestandsbeheer en databasetoegang. Binnen datacenters werken meerdere servers als één geheel. Servers in verschillende datacenters kunnen zelfs samenwerken. Dat maakt het mogelijk om snel op- en af te schalen als een klant meer rekenkracht nodig heeft.
Virtualisatie speelt een belangrijke rol binnen cloudcomputing. Hiermee is het mogelijk om één fysieke server op te delen in meerdere virtuele machines (VM's). Deze kunnen vervolgens worden gebruikt als op zichzelf staande computers. Dit is één van de manieren waarop meerdere klanten met één fysieke server te bedienen zijn. Iedere klant krijgt zijn eigen virtuele omgeving. Daar staan hun gegevens veilig opgeslagen en draaien ze hun eigen applicaties. Dankzij virtualisatie kan de provider zijn servers efficiënt gebruiken. Omdat alle machines 'virtueel' zijn, kan er razendsnel worden geschoven als één van de klanten eens wat meer – of minder – rekenkracht nodig heeft.
Devices
Om toegang tot de diensten van een cloudserviceprovider te krijgen, heb je een device nodig met internetverbinding. Dit kan een laptop, tablet of smartphone zijn. Je logt in met een applicatie (of via een browser) en gaat aan de slag. Voorbeelden van alledaagse, particuliere clouddiensten zijn e-mailhosting, online bestandsopslag en videostreamingdiensten. Veel gebruikers betalen voor clouddiensten een maandelijks bedrag op basis van gebruikte opslagruimte, capaciteit of het aantal gebruikers.
Infrastructuur
Zonder internet geen cloud. Binnen kantooromgevingen werkt dit meestal met vaste verbindingen naar buiten toe en kantoorwifi binnen het pand. Omdat steeds meer mensen thuiswerken, is het beheer van de volledige IT-infrastructuur ingewikkelder geworden. Veilig en betrouwbaar werken vereist aandacht voor de manier waarop werknemers bij de cloud moeten kunnen. Dit gaat niet alleen op voor het onderhouden van meerdere locaties, maar ook voor mobiele toegang en toegang via onbekende wifinetwerken. Ook hier kunnen cloudleveranciers je van dienst zijn met oplossingen op schaal of op maat.
Voordelen van cloud computing
Cloudtechnologie vergroot de wendbaarheid en schaalbaarheid van bedrijven en maakt het eenvoudiger om de kosten in de hand te houden. Dankzij de cloud is het eenvoudiger om overal snel toegang te bieden tot gegevens en applicaties. Dankzij de manier waarop de cloud is ingericht kunnen applicaties gemakkelijk up-to-date gehouden worden en is het eenvoudiger om te innoveren. Daar komen de volgende voordelen bij:
Sneller ontwikkelen
Veel diensten in de cloud zijn gemaakt om onderling samen te werken. Dat maakt het voor organisaties makkelijk om snel kant-en-klare tools in te zetten die nieuwe functionaliteiten toevoegen aan bestaande systemen. Het onderhouden van die tools gebeurt bij de leverancier, die voor de configuratie uitgebreide ondersteuning biedt. Bevalt de eerste test van een nieuwe functie of applicatie? Dan schaal je op. Bevalt het niet, dan probeer je iets anders.
Geen investering in eigen hardware
Om van cloudcomputing gebruik te maken, hoef je zelf niet te investeren in hard- of software. Je sluit een abonnement af en gaat aan de slag. Dat scheelt een hoop opstartkosten (geen eigen gekoelde serverruimte nodig), bespaart op onderhoud en hoeft niet op zoek naar kostbare IT-experts om ieder aspect van jouw omgeving te onderhouden.
Razendsnel op- en afschalen
Wat als je organisatie meer succes boekt dan verwacht? Of wat als er sprake is van een hoge seizoenspiek of juist een rustige periode? Met cloudcomputing is snel op- en afschalen mogelijk. Binnen de meeste abonnementen bewerk je configuraties zelf, of afhankelijk van het product zelfs volledig automatisch. Loop je toch tegen limieten aan? Dan neem je gewoon meer producten af en koppelt ze aan elkaar. Dankzij de cloud hoef je je nooit zorgen te maken over een gebrek aan capaciteit.
Altijd en overal toegang tot je gegevens
Door gegevens op te slaan in de cloud, zijn deze optimaal bereikbaar; zolang je maar een internetverbinding hebt. Je kunt op kantoor net zo makkelijk bij belangrijke informatie als onderweg, bij de klant of thuis. Thuiswerkers kunnen net zo productief zijn als collega’s op kantoor. Vertegenwoordigers hebben onderweg hun volledige kantoor bij de hand. Het enige wat nodig is om aan de slag te gaan, is een device met internetverbinding.
Vertrouwen op de beste beveiliging
Al je gegevens staan opgeslagen op beveiligde servers. Complexe beveiligingstaken worden beheerd en ingesteld door de beveiligingsexperts van de clouddienst. Aangezien beveiliging voor de dienstverlener corebusiness is, is het redelijk om aan te nemen dat zij hier de middelen en kennis voor op orde hebben. Of dat ook echt zo is, kun je controleren aan de hand van ISO-certificeringen zoals ISO 27001 en andere normeringen.
Back-ups en redundantie
En wat als er toch een keer iets misgaat? Dan heeft de cloud verschillende vangnetten die erger voorkomen. Zo hebben cloudserviceproviders de mogelijkheid om gemakkelijk en vaak zelfs automatisch back-ups te maken. Zo blijft zelfs in het ergste geval gegevensverlies minimaal. Redundancy is een ander belangrijk aspect van cloudcomputing. Daarbij zorgt de provider ervoor dat er veel aspecten van de infrastructuur gedupliceerd zijn. Als er eens iets hapert, dan kan direct overgeschakeld worden naar een duplicaat van die voorziening. Goede providers garanderen zo dat jouw cloudomgeving 99,99% van de tijd in de lucht blijft.
Cloud computing diensten: IaaS, PaaS en SaaS
Cloudserviceproviders bieden diensten aan met verschillende doeleinden. Die worden aangeduid met afkortingen: IaaS, PaaS en SaaS. Ze eindigen allemaal op 'aaS': as-a-Service. Maar waar staat de rest van die afkortingen voor, en wat is hun rol in de wereld van cloudoplossingen?
IaaS
IaaS staat voor Infrastructure-as-a-Service. Je neemt hiermee toegang tot de hardware en infrastructuur van een cloudprovider af. Je kunt via internet bij de servers en opslag die je huurt en bepaalt vervolgens zelf wat je daarmee doet. Online winkels gebruiken dit bijvoorbeeld om hun eigen website te hosten, een voorraadsysteem te implementeren en de groei van de winkel te schalen zonder te hoeven investeren in eigen hardware.
Door gebruik te maken van IaaS beschik je over hardware die meegroeit met de wensen van jouw organisatie zonder (te veel) controle op te geven over wat je met die hardware kunt doen. Je bent zelf verantwoordelijk voor de inrichting van jouw servers (welk besturingssysteem je draait, bijvoorbeeld) en de zogenaamde ‘middleware’ die het mogelijk maakt om applicaties op jouw servers te ontwikkelen.
PaaS
PaaS staat voor Platform-as-a-Service. Net als IaaS krijg je beschikking over de hardware en infrastructuur van een cloudserviceprovider. Het verschil is dat je je bij een PaaS-oplossing geen zorgen hoeft te maken over het onderliggende besturingssysteem en de ‘middleware’. Deze worden volledig beheerd en onderhouden door de clouddienst. Je hoeft alleen te zorgen dat de applicaties die je zelf installeert werken. De cloudserviceprovider regelt alles aan de serverkant. Bekende voorbeelden van PaaS-omgevingen zijn AWS van Amazon, Azure van Microsoft en Google Cloud van Google.
SaaS
SaaS staat voor Software-as-a-Service. Als je een kant-en-klare oplossing afneemt via internet, heb je waarschijnlijk met een SaaS-oplossing te maken. Infrastructuur, ontwikkeling en onderhoud van de applicatie is in handen van jouw leverancier. Jij kunt zonder zorgen gebruik maken van de functionaliteit. Bekende voorbeelden van SaaS-oplossingen zijn onder meer: Microsoft 365, Google Workspace, Dropbox, Slack en Salesforce.
Cloud omgeving
Binnen de cloud is er een onderscheid tussen een public, private of hybrid cloud. Ieder type heeft zijn eigen kenmerken en voor- en nadelen.
Public cloud
Binnen de public cloud deel je serverruimte, of zelfs een applicatie, met andere klanten van de cloudleverancier. Natuurlijk zijn jouw eigen gegevens niet voor andere klanten toegankelijk. Je kunt een abonnement op een dienst in de public cloud het beste vergelijken met de huur van een appartement. Meerdere mensen maken gebruik van hetzelfde gebouw, maar iedereen heeft zijn eigen privéruimte. De meeste providers van public clouddiensten kunnen de data overal ter wereld opslaan. Is het voor jouw bedrijf van belang dat gegevens Nederland of de EU niet verlaten dan is het aan te raden om naar de datacenterlocaties van een provider te kijken.
Private cloud
Zet je als organisatie een eigen cloudomgeving op waarin alle hardware alleen tot jouw beschikking staat, dan hebben we het over een 'private cloud. Je hebt hier meer mogelijkheden om naar eigen inzicht in te richten op gebied van zowel hardwareconfiguratie als software-architectuur. Een private cloud kan onmisbaar zijn als jouw organisatie aan strenge wetgeving gebonden is, als je andere bedrijfsspecifieke oplossingen aan jouw cloud wilt koppelen of simpelweg alles binnen jouw omgeving wilt kunnen beheren.
Hybrid cloud
Een tussenvorm van de public en private cloud is de hybrid cloud. Je koppelt hier de private en public cloud van jouw organisatie deels aan elkaar. Zo krijg je voor bepaalde diensten de voordelen van de public cloud en behoud je waar nodig de flexibiliteit van de private cloud. Het spreekt voor zich dat dit soort omgevingen wat complexer in opzet en onderhoud zijn.
Cloud computing platform
De techgiganten zijn binnen de wereld van cloudcomputing goed vertegenwoordigd. Amazon heeft met Amazon Web Services (AWS) een marktaandeel van 34%. Dit is het grootste cloudplatform ter wereld. De nummer twee is Azure van Microsoft met een marktaandeel van 21%. Google volgt op de derde plaats en weet met het Google Cloud Platform 11% van de markt te bedienen.
De oplossingen van TransIP
Buiten deze Amerikaanse zwaargewichten zijn er ook Europese alternatieven. Zo biedt TransIP een ruim scala aan IaaS-opties met VPS-oplossingen, OpenStack en Kubernetes.
VPS-hosting (Virtual Private Server)
Met een virtual private server (VPS) huur je jouw eigen virtuele server die samen met andere VPS’en draait op één fysieke server. Je kunt met jouw server doen wat je wilt, en hebt de mogelijkheid om snel je configuratie aan te passen indien nodig. Bij TransIP configureer je met een paar muisklikken de hardware en kies je het besturingssysteem dat je nodig hebt. Kies daarbij uit een groot scala aan Linux-distributies, Windows Server of een controlepaneel als DirectAdmin, Plesk of CPanel. Als je op zoek bent naar meer controle over je serveromgeving, overweeg dan een VPS.
Public Cloud (OpenStack)
Het Public Cloud product is een implementatie van OpenStack. OpenStack gebruik je om jouw volledige IT-infrastructuur vanuit de cloud te beheren, ongeacht of het nu om rekenkracht, netwerkcapaciteit of opslag gaat. Het kan samenwerken met andere systemen of dienen als een totaaloplossing. Met OpenStack regel je alles wat je nodig hebt om je eigen private of public cloud op te zetten. Het laat zich in gebruik het best vergelijken met AWS of Azure.
Kubernetes
Kubernetes is een beheerapplicatie waarmee je applicaties van verschillende gebruikers, los van elkaar, in een cloudomgeving draait. Van huis uit plaatst Kubernetes applicaties in een eigen ‘container’ zodat de ene applicatie niet in aanraking komt met de ander. Daarmee verschilt het van OpenStack dat de hele omgeving van de ene gebruiker loskoppelt van de ander via een virtual machine. Tegenwoordig is het verschil tussen deze twee omgevingen niet zo zwart-wit, toch zie je vaak een combinatie van OpenStack en Kubernetes. De twee diensten vullen elkaar goed aan.
Cloud security
Voor cloudserviceproviders is beveiliging een belangrijk aspect van de dienstverlening. Zij hebben experts in dienst op het gebied van cloud en cybersecurity. Hiermee heeft een cloudleverancier simpelweg meer mensen en middelen in huis dan het gemiddelde bedrijf dat de diensten wil gebruiken.
Als afnemer van clouddiensten, profiteer je van deze expertise. De cloudleverancier ondersteunt de encryptie van gegevens, zorgt voor beveiliging van de infrastructuur en neemt allerlei andere beveiligingstaken waar. Zelf blijf je natuurlijk verantwoordelijk voor het beveiligen van wat je zelf in beheer hebt. Daar bieden cloudleveranciers overigens ook vaak weer aanvullende diensten voor aan.
Om te zien hoe goed de beveiliging is, is het verstandig om de certificaten van je cloudprovider te controleren. De absolute basis is een ISO 27001 certificaat. Daarmee laat jouw leverancier zien dat er aan de eisen van informatiebeveiliging voldaan wordt. Afhankelijk van je branche zijn ook andere ISO en NEN-certificeringen van belang.
De cloud is onmisbaar voor organisaties
Als je cloudcomputing reduceert tot zijn kern, dan is het een mooie manier om het over aan internet verbonden computers en diensten te hebben. Het is laagdrempelig om online te werken - met een telefoon in je broekzak heb je een hele kantooromgeving bij de hand. Dat maakt het voor organisaties eenvoudiger om nieuwe manieren van werken te ondersteunen, ze kunnen sneller ontwikkelingen en innoveren én naarmate de behoefte van een organisatie aan digitale ondersteuning toeneemt, is het makkelijk om die ook te vervullen. Dat is de reden dat cloudcomputing onmisbaar is voor organisaties.